Είναι σοκαριστικό αλλά συμβαίνει στην πλειοψηφία των… παιδιών. Κάποια στιγμή οι ρόλοι αντιστρέφονται και είναι εκείνα που καλούνται να γίνουν οι «κηδεμόνες» των γονιών τους.
Όσοι έχουμε τη χαρά και την τύχη να έχουμε τους γονείς μας μαζί μας εν ζωή όταν πια έχουν φτάσει σε μεγάλη ηλικία, θα ζήσουμε κάποια στιγμή την αντιστροφή των ρόλων. Τη στιγμή που θα συνειδητοποιήσουμε ότι οι γονείς μας, που ήταν κάποτε δυναμικοί και αποφασιστικοί, που μας συμβούλευαν και μας καθοδηγούσαν, πρέπει πλέον να κάνουν ένα βήμα πίσω και να αφήσουν εμάς να αποφασίζουμε για το μέλλον και την τύχη τους. Γίνεται; Αναγκαστικά. Ας δούμε πώς μπορούμε να το καταφέρουμε.
Πώς θα καταφέρουμε να τους μιλήσουμε;
Ακούγεται απλό, αλλά δεν είναι τόσο. Είναι δύσκολο να ανοίξουμε με τους γονείς μας τη συζήτηση σχετικά με το ότι μεγάλωσαν, ότι ίσως χρειάζονται κάποια βοήθεια, ότι πιθανώς δεν τα καταφέρνουν όλα μόνοι τους, ότι δεν διαχειρίζονται καλά τα οικονομικά τους, ότι ξεχνάνε… Είναι συνηθισμένο, οι μεγαλύτεροι άνθρωποι να μην δέχονται με ευκολία ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει και ότι εξαρτώνται από άλλους ή ότι δεν είναι πλέον εκείνοι αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις. Πολλοί δεν μπορούν να πάρουν τα παιδιά τους στα σοβαρά καθώς συνεχίζουν να τα βλέπουν και να τα αντιμετωπίζουν ως παιδιά και δεν μπορούν να δεχτούν ότι είναι ενήλικες και ότι έχουν γνώμη και κρίση. Αν στην εξίσωση συμπεριλάβουμε τις νύφες και τους γαμπρούς, τις κόντρες που κάποιες φορές προϋπάρχουν μεταξύ γονιών και παιδιών, τις δύσκολες προσωπικότητες ορισμένων ανθρώπων, αλλά και το γεγονός ότι όλοι όσο μεγαλώνουμε γινόμαστε πιο παράξενοι, καταλαβαίνουμε πόσο μεγάλη πρόκληση μπορεί να αποτελέσουν τέτοιου είδους συζητήσεις.
Επιλέγουμε τον κατάλληλο χώρο
Αφού βεβαιωθούμε ότι έχουμε αρκετό χρόνο στη διάθεσή μας, επιλέγουμε έναν ήσυχο και οικείο στον ηλικιωμένο χώρο, προκειμένου να ξεκινήσουμε μία τέτοιου είδους συζήτηση. Ένας τέτοιος χώρος θα μπορούσε να είναι το σαλόνι του σπιτιού του ηλικιωμένου μας γονιού και όχι το αυτοκίνητό μας την ώρα που τον πηγαίνουμε στον γιατρό.
Είμαστε ευθείς
Δεν είναι σκόπιμο να προσπαθήσουμε να πιάσουμε εξαπίνης τους γονείς μας αιφνιδιάζοντάς τους σχετικά με το θέμα που θέλουμε να τους θέσουμε. Μπορούμε να τους προετοιμάσουμε λίγο από το τηλέφωνο και σε κάθε περίπτωση, όταν κάνουμε την κουβέντα μαζί τους, να είμαστε ξεκάθαροι και επεξηγηματικοί.
Ακούμε περισσότερο από ό,τι μιλάμε
Είναι πολύ εύκολο, ειδικά όταν πρόκειται για ένα πρόβλημα που παρατηρούμε και μας απασχολεί καιρό, να εμφανιστούμε στους γονείς μας έχοντας πάρει τις αποφάσεις μας και απλώς να τους ανακοινώσουμε όσα έχουμε σκεφτεί. Δεν πρέπει να γίνει όμως έτσι. Πρέπει να ακούσουμε, τα επιχειρήματά τους, να δούμε σε τι συμφωνούν και σε τι όχι, τι τους ανησυχεί κλπ.
Σχεδιάζουμε τι θα πούμε
Δεν μπορούμε να ξεκινήσουμε μία σοβαρή συζήτηση χωρίς να έχουμε σκεφτεί τι θα πούμε. Καταρχάς πρέπει οι γονείς μας να καταλάβουν ότι ξεκινάμε τη συζήτηση επειδή νοιαζόμαστε γι’ αυτούς και ανησυχούμε. Στη συνέχεια, θα πρέπει να εκφράσουμε αυτό που μας ανησυχεί και μας προβληματίζει και τέλος να προσφερθούμε να βοηθήσουμε. Για παράδειγμα: «Παρατήρησα ότι δυσκολεύεσαι με τις δουλειές του σπιτιού τελευταία. Μπορώ να κάνω κάτι για να βοηθήσω;»
Είμαστε σύντομοι
Το να συζητάμε σοβαρά θέματα, ειδικά αν είναι και συναισθηματικά φορτισμένα, μπορεί να είναι ψυχικά επιβαρυντικό για όλους του εμπλεκόμενους στη συζήτηση. Αν το θέμα που θέλουμε να συζητήσουμε είναι μεγάλο μπορούμε να το «χωρίσουμε» σε «ενότητες», και να εξαντλούμε κάθε μία από αυτές τη φορά, ώστε να μην επιβαρύνουμε ξαφνικά με μία τεράστια κουβέντα τον ηλικιωμένο.
Ακούμε τον ηλικιωμένο
Μπορεί να βρίσκονται στην Τρίτη Ηλικία, μπορεί να έχουν προβλήματα υγείας ή και μνήμης ακόμη,αλλά είναι άνθρωποι με εμπειρία και έχουν το δικαίωμα να μας μιλήσουν και να μας πουν τι σκέφτονται, ποιες λύσεις τους φαίνονται προτιμότερες, τι θα ήθελαν… Μερικές φορές είναι πιθανό να έχουν πολύ καλές ιδέες και προτάσεις, που θα μας εκπλήξουν ευχάριστα.
Κρατάμε σημειώσεις
Μπορεί να μας φαίνεται περίεργο εκ πρώτης όψεως, αλλά ειδικά αν ο αγαπημένος μας ηλικιωμένος ξεχνάει ή έχει άνοια σε κάποιο βαθμό, το να σημειώσουμε κάποια πράγματα, μία λίστα με αποφάσεις ή τα βασικά σημεία που συζητήσαμε ή στα οποία καταλήξαμε θα βοηθήσει ως σημείο αναφοράς κάθε φορά που πιθανώς ξεχνάει ή αναρωτιέται για τα όσα είπαμε.
Εξασκούμε τις ικανότητές μας ως συνομιλητές
Ας μην ξεχνάμε ότι μερικές φορές μπορεί να φταίμε κι εμείς αν η επικοινωνία μας με τους γονείς μας δεν φαίνεται να είναι καλή. Πρέπει όχι μόνο να μιλάμε, αλλά και να ακούμε, να έχουμε χαμηλό και ήρεμο τόνο στη φωνή μας και να μην ακουγόμαστε ούτε ειρωνικοί, ούτε συγκαταβατικοί, ούτε αδιάφοροι, ούτε θυμωμένοι. Μία καλή ιδέα, ώστε να είμαστε βέβαιοι ότι επικοινωνούμε και καταλαβαινόμαστε με τους ηλικιωμένους, είναι να επαναλαμβάνουμε με απλούστερο και συνοπτικό τρόπο τα όσα μας λένε. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγουμε τις παρεξηγήσεις και επίσης καθησυχάζουμε τους γονείς μας ότι καταλαβαίνουμε τι μας είπαν και τι επιθυμούν.
Αν οι γονείς μας είναι δύσκολοι…
Τίποτε δεν κάνει μία συζήτηση δυσκολότερη από το να την κάνουμε με έναν δύσκολο συνομιλητή. Βοηθητικό θα είναι, καταρχάς, να αποφύγουμε κάθε είδους κατηγορίες προς το πρόσωπό του. Οτιδήποτε μας απασχολεί μπορούμε να το παρουσιάσουμε ως δική μας ανασφάλεια και φόβο. Επίσης, είναι σημαντικό να βάλουμε την ευαισθησία μας στο πλάι και να μην αφήσουμε να μας πληγώσουν κουβέντες που πιθανώς θα πουν οι γονείς μας πάνω στην αναστάτωσή τους, ειδικά αν είναι στριφνοί χαρακτήρες. Η συζήτηση δεν γίνεται για μας, αλλά για να βρούμε λύση στα όσα μας απασχολούν και συμβαίνουν με τους αγαπημένους μας ηλικιωμένους.
Μήπως υποκρύπτεται άνοια;
Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου λέγοντας ότι πολλοί ηλικιωμένοι γίνονται επιθετικοί και ευερέθιστοι όταν αρχίζουν να αντιμετωπίζουν προβλήματα μνήμης, το συνειδητοποιούν σιγά σιγά, δεν θέλουν να το παραδεχτούν και προσπαθούν να το κρύψουν από την οικογένειά τους. Σε κάθε περίπτωση δεν έχει τόση σημασία η ακριβής διάγνωση, αλλά το να παρατηρούμε τη συμπεριφορά των ηλικιωμένων και αν δούμε κάτι διαφορετικό να το διερευνήσουμε.
