Αν οι Έλληνες ξεχάσουμε τις κακές μας συνήθειες, συνειδητοποιήσουμε την αξία της πρόληψης και εκμεταλλευτούμε το κλίμα, τη μεσογειακή διατροφή, και τους σχετικά ακόμα ισχυρούς οικογενειακούς και κοινωνικούς δεσμούς θα μπορέσουμε να ζήσουμε περισσότερα χρόνια, αλλά και χρόνια απαλλαγμένοι από αρρώστια, πόνο και κακουχία.
Πολλοί νέοι άνθρωποι, αλλά και μεγαλύτεροι, μπορεί να μας πουν ότι περισσότερο από όλα φοβούνται τα γηρατειά. Τρέμουν το γεγονός ότι θα γεράσουν, θα είναι ανήμποροι, θα έχουν πόνους, θα χάσουν το μυαλό τους, θα έχουν δυσκολία στην κίνηση. Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι. Δεν είναι όλοι οι ηλικιωμένοι ίδιοι και ο κάθε άνθρωπος μεγαλώνει και γερνάει διαφορετικά. Κάποιοι στα 80 τους έχουν αντίστοιχες αντοχές με 30χρονους και άλλοι χρειάζονται βοήθεια. Όλα έχουν να κάνουν με την κατάσταση της υγείας του καθενός. Έτσι, συνειδητοποιούμε ότι το μόνο ζητούμενο δεν είναι η μακροζωία και η ποσότητα της ζωής, αλλά και η ποιότητα.
Τι σημαίνει ποιοτική ζωή;
Τομείς που σχετίζονται με τη σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία, όπως είναι η σωματική δραστηριότητα, ο σωματικός πόνος, το άγχος, η στεναχώρια, οι κοινωνικές δραστηριότητες και η υποκειμενική αίσθηση της υγείας καθορίζουν την ποιότητα της ζωής.
Τι υπονομεύει την ποιότητα ζωής;
Καταρχάς οι «κακές» συνήθειες που επηρεάζουν αρνητικά την υγεία όπως: το κάπνισμα, η κακή διατροφή, τα παραπανίσια κιλά, το άγχος, η έλλειψη σωματικής άσκησης, ο κακός ύπνος, η υπερκατανάλωση αλκοόλ, κλπ. Επίσης, η απρόσεκτη οδήγηση και η έλλειψη οδηγικής συμπεριφοράς γενικότερα, καθώς και το γεγονός ότι αμελούμε τις προληπτικές εξετάσεις μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις τόσο στην ποιότητα όσο και στην ποσότητα της ζωής. Έπειτα, οι μη ισχυροί οικογενειακοί και κοινωνικοί δεσμοί που κανονικά θα μπορούσαν να λειτουργήσουν προστατευτικά και υποστηρικτικά για τη σωματική και ψυχική μας υγεία μας, αποτελούν παράγοντες που υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής μας. Τέλος, ας μην ξεχνάμε την οικονομική ανασφάλεια, το άγχος, την αποξένωση των μεγαλουπόλεων, την ατμοσφαιρική ρύπανση, τη γενικότερη υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, την καθιστική ζωή, που είναι επίσης καθοριστικά για τη ζωή που ζούμε.
Οι γυναίκες έχουν χειρότερη ποιότητα ζωής από τους άνδρες
Οι γυναίκες ζουν μεν κατά μέσο όρο περισσότερο από τους άνδρες, αλλά έχουν συχνά χειρότερη ποιότητα ζωής επειδή είναι πιο επιρρεπείς σε προβλήματα υγείας που επηρεάζουν την καθημερινότητά τους. Αυτό συμβαίνει τόσο επειδή υστερούν σε σωματική αντοχή, αλλά και επειδή ο αναπαραγωγικός κύκλος (εγκυμοσύνη – μητρότητα - εμμηνόπαυση) επιβαρύνει την υγεία τους μακροπρόθεσμα. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι οι γυναίκες –αν και θεωρητικά είναι ισότιμες με τους άνδρες- στην πράξη βρίσκονται σε υποδεέστερη θέση και έτσι έχουν λιγότερη οικονομική δύναμη, λιγότερη αυτονομία, λιγότερες επιλογές ζωής, λιγότερες χαρές και απολαύσεις, παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής.
Όπου φτωχός και η μοίρα του;
Όσον αφορά στους πλούσιους, στους φτωχούς και στην ποιότητα ζωής παρατηρούνται, όπως φανταζόμαστε, μεγάλες διαφορές. Προφανώς οι πιο πλούσιοι ζουν περισσότερο και έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής, Άλλωστε, η φτώχεια είναι η υπ’ αριθμόν ένα αιτία θνησιμότητας και νοσηρότητας διεθνώς. Αυτό συμβαίνει επειδή το βιοτικό επίπεδο, οι συνθήκες κατοικίας και εργασίας και πολλές άλλες ευκολίες που παρέχει η οικονομική άνεση, επιδρούν αποφασιστικά στην υγεία. Επιπλέον, είναι πολύ συνηθισμένο οι πιο φτωχοί άνθρωποι να υιοθετούν συχνότερα ανθυγιεινές συμπεριφορές, όπως είναι το κάπνισμα, η κακή διατροφή, η έλλειψη άσκησης, κ.ά., ενώ από την άλλη, οι πλουσιότεροι χρησιμοποιούν περισσότερες και καλύτερες ιατρικές υπηρεσίες.
Αλλάζουμε συνήθειες για να ζήσουμε περισσότερο και καλύτερα
Σύμφωνα με τους ειδικούς, το 65% των πρόωρων θανάτων, το 80% των καρδιαγγειακών νοσημάτων και το 40% των καρκίνων μπορούν να προληφθούν χαρίζοντάς μας περισσότερα από 10 επιπλέον χρόνια υγιούς ζωής. Πώς; Αν διακόψουμε τον κύκλο των κακών συνηθειών και παράλληλα εστιάσουμε στην πρόληψη. Πρέπει ο καθένας ξεχωριστά να μάθουμε να έχουμε σωστή σχέση με το σώμα μας και να συνειδητοποιήσουμε ότι η υγεία μας είναι πάνω απ’ όλα δική μας ευθύνη. Μέσα από την οικογένεια, το σχολείο και από καμπάνιες ενημέρωσης και αφύπνισης θα το συνειδητοποιήσουμε όλοι, μικροί αλλά και μεγάλοι. Έτσι, η Πολιτεία και οι δημόσιες δομές υγείας χρειάζεται να εστιάσουν στην ενημέρωση σε σχέση με την αξία της πρόληψης, αλλά και να βοηθήσουν με εξειδικευμένα προγράμματα στη διακοπή του καπνίσματος, στη βελτίωση της διατροφής, στον έλεγχο του σωματικού βάρους, στην αύξηση της φυσικής άσκησης και στον έλεγχο του στρες και των διαταραχών της ψυχικής υγείας.
Επιστημονική επιμέλεια: Δρ. Αναστάσιος Σπαντιδέας, Κλινικός φαρμακολόγος – Παθολόγος
