Η ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι συχνότατη σήμερα. Η κατασκευή των πολυκατοικιών που συχνά εμποδίζει την απρόσκοπτη ηλιοφάνεια σε διαμερίσματα και δρόμους, η εργασιακή μεταρρύθμιση που προωθεί την τηλεργασία, ο χαρακτήρας των σύγχρονων επαγγελμάτων που έχει αποκόψει τον εργαζόμενο από την έκθεση στο φυσικό περιβάλλον, η φυσιολογικώς παρατηρούμενη μείωση της ηλιοφάνειας κατά τους χειμερινούς μήνες, χρόνια νοσήματα που εμπλέκονται στον μεταβολισμό της βιταμίνης D έχουν ως αποτέλεσμα τα επίπεδα της βιταμίνης D να βρίσκονται σημαντικά ελαττωμένα σε αρκετούς πολίτες με την εκπνοή της χειμερινή περιόδου. Οι ηλικιωμένοι, οι άνθρωποι που εργάζονται τη νύχτα καθώς και οι άνθρωποι με σκούρο δέρμα βρίσκονται σε ομάδες υψηλού κινδύνου για έλλειψη βιταμίνης D. Κοινά νοσήματα και ιατρικές καταστάσεις που προδιαθέτουν σε έλλειψη της βιταμίνης D είναι η παχυσαρκία, η χρόνια νεφρική νόσος, η ηπατική ανεπάρκεια, ο υπερπαραθυρεοειδισμός, η κοιλιοκάκη, η ιδιοπαθής φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, χειρουργικές επεμβάσεις γαστρικής παράκαμψης, χρήση φαρμάκων που αλλοιώνουν το μεταβολισμό της βιταμίνης D (π.χ. στεροειδή).
Τι είναι η βιταμίνη D
Οι βιταμίνες είναι χημικές ουσίες απαραίτητες για τον οργανισμό, διότι συντελούν στην ομαλή διεξαγωγή πολλών βιοχημικών διεργασιών. Η βιταμίνη D ανήκει στις ζωτικές λιποδιαλυτές βιταμίνες και είναι ευρέως γνωστή ως βιταμίνη του ήλιου: Η υπεριώδης ακτινοβολία (UV) B με μήκος κύματος 290-320 νανόμετρα διεισδύει στο ακάλυπτο δέρμα και μετατρέπει τη δερματική 7-δεϋδροχοληστερόλη σε προβιταμίνη D, η οποία με τη σειρά της γίνεται βιταμίνη D. Εξάλλου οι τροφικές πηγές της βιταμίνης D όπως ιχθυέλαια, μανιτάρια, αυγά, ψάρια και γαλακτοκομικά προϊόντα από ζώα ελευθέρας βοσκής δεν αρκούν για να υποκαταστήσουν τον ήλιο και να προμηθεύσουν το σώμα με την βιταμίνη D που χρειάζεται. Η βιταμίνη D υποβάλλεται σε δύο υδροξυλιώσεις στο σώμα για ενεργοποίηση. Η πρώτη υδροξυλίωση γίνεται στο ήπαρ και η δεύτερη υδροξυλίωση γίνεται κυρίως στους νεφρούς οπότε προκύπτει η βιολογικά ενεργή 1,25-διϋδροξυβιταμίνη D [1,25 (OH) 2 D], γνωστή και ως καλσιτριόλη.
Τι παθαίνουμε όταν δεν έχουμε αρκετή βιταμίνη D
Η μειωμένη τροφοδότηση του οργανισμού με βιταμίνη D εξασθενεί συνολικά τον οργανισμό με δεδομένο ότι η βιταμίνη είναι σημαντική για την υγεία του σκελετού, την αντιμετώπιση φλεγμονών και την αντίσταση έναντι λοιμώξεων. Αναλυτικότερα η βιταμίνη D παίζει κρίσιμο ρόλο σε πολλές σωματικές λειτουργίες:
*Υγιή οστά
Η βιταμίνη D προάγει την ομαλή εντερική απορρόφηση ασβεστίου και συντελεί στη διατήρηση επαρκών επιπέδων ασβεστίου και φωσφόρου στο αίμα, τα οποία είναι απαραίτητα για τη δόμηση γερού οστού. Η ανεπάρκεια βιταμίνης D στα παιδιά μπορεί να προκαλέσει ραχίτιδα ενώ στους ενήλικες, οστεομαλακία. Η μακροχρόνια ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί επίσης να εμφανιστεί ως οστεοπόρωση, μυοσκελετική αδυναμία.
*Ανοσολογική λειτουργία
Η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D συντελεί στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και στη μείωση της πιθανότητας προσβολής από αυτοάνοσα νοσήματα όπως είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα, αν και απαιτούνται περισσότερες μελέτες για την τελική επιβεβαίωση των ευρημάτων.
*Άλλες δράσεις
Εργαστηριακές μελέτες δείχνουν ότι η βιταμίνη D μπορεί να μειώσει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων, έχει σημαντικό ρόλο σε νευρομυϊκές και ανοσολογικές αντιδράσεις, επιδρά σε γονίδια που κωδικοποιούν πρωτεΐνες οι οποίες ρυθμίζουν τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό, τη διαφοροποίηση και την απόπτωση.
Ο Μάιος, μήνας κατά τον οποίο η διάρκεια της ημέρας είναι αρκετή και η ηλιοφάνεια επαρκής, προσφέρεται για αναπλήρωση των αποθηκών μας σε βιταμίνη D.
Πως θα αυξήσουμε την πρόσληψη της βιταμίνης D:
