Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια χρόνια, προοδευτική, εκφυλιστική πάθηση των αρθρώσεων, η οποία εντοπίζεται στα άνω άκρα (π.χ. χέρι, ώμος), στα κάτω άκρα (π.χ. ισχίο, γόνατο, δάκτυλα ποδιού) ή / και στη σπονδυλική στήλη (εκφυλιστική σπονδυλαρθροπάθεια). Χαρακτηρίζεται από προοδευτική καταστροφή του αρθρικού χόνδρου και τη δημιουργία οστεοφύτων (νέο οστό,  τα κοινώς λεγόμενα «άλατα»). Είναι η συχνότερη πάθηση των αρθρώσεων, αλλά και μια από τις συχνότερες παθήσεις του ανθρώπου. Προσβάλλει κυρίως τις γυναίκες συγκριτικά με τους άνδρες.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο

Οι παράγοντες κινδύνου, για να εκδηλώσει κάποιος οστεοαρθρίτιδα είναι:  η παχυσαρκία, η ηλικία  (μετά τα 65 έτη, πάσχουν 3 στους 4), το φύλο (κυρίως εμφανίζεται στις γυναίκες), οι συχνοί μικροτραυματισμοί της άρθρωσης, επαγγελματικοί παράγοντες, η αθλητική δραστηριότητα, γενετικοί παράγοντες (οι γυναίκες έχουν πιθανότητα 30-50% να κληρονομήσουν από την μητέρα τους την οστεοαρθρίτιδα χεριών) και τέλος συγγενή αίτια (συγγενές εξάρθρημα του ισχίου, επιφυσιακές δυσπλασίες κ.α.).

Πώς θα την αναγνωρίσουμε

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κυρίως πόνο, ο οποίος στα αρχικά στάδια είναι ήπιος, μικρής διάρκειας και σε προχωρημένα στάδια είναι έντονος, τόσο τις πρωινές  όσο και τις  βραδινές ώρες. Επίσης υπάρχει δυσκαμψία (δυσκολία στην κίνηση της πάσχουσας άρθρωσης), κριγμός (δηλαδή όταν κινεί την πάσχουσα άρθρωση ο ασθενής, ακούγεται ένας ήχος). Τέλος σε πιο προχωρημένα στάδια, η άρθρωση που πάσχει έχει οίδημα (δηλαδή είναι πρησμένη και παραμορφωμένη).

Πώς γίνεται η διάγνωση της νόσου

Για τη διάγνωση της νόσου απαιτείται ενδελεχές ιστορικό, από το οποίο ο γιατρός μπορεί να καταλάβει αν πρόκειται για πόνο οστεοαρθρίτιδας ή φλεγμονώδους αρθρίτιδας (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα, ψωριασική αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα κ.α.) καθώς και κλινική εξέταση. Συμπληρωματικά μπορεί να γίνει ακτινογραφία, παρακέντηση της πάσχουσας άρθρωσης και εξέταση του αρθρικού υγρού καθώς και εργαστηριακός έλεγχος. Αυτά πραγματοποιούνται κυρίως για να αποκλειστούν φλεγμονώδεις αρθρίτιδες. Τέλος, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί επιπλέον έλεγχος με αξονική ή/ και μαγνητική τομογραφία.

Η θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας

Η θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας είναι μη φαρμακευτική, φαρμακευτική ή / και χειρουργική.  Η μη φαρμακευτική αντιμετώπιση, περιλαμβάνει:

 α)απώλεια βάρους (κυρίως όταν πρόκειται για οστεοαρθρίτιδα κάτω άκρων και σπονδυλικής στήλης, καθώς είναι προφανές ότι η αποφόρτιση της πάσχουσας άρθρωσης  παίζει σημαντικό ρόλο).

β) άσκηση (κυρίως αερόβια κι ενδυνάμωση).

γ)φυσικοθεραπεία (κυρίως κινησιοθεραπεία, ασκήσεις ενδυνάμωσης, ασκήσεις ισορροπίας,  και «φυσικά μέσα»).

δ)υποστηρικτικές συσκευές (είναι πολύ σημαντικό να χρησιμοποιούνται νάρθηκες, μπαστούνια, περιπατητικά βοηθήματα κ.ά.).

Η φαρμακευτική αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας, περιλαμβάνει τη χρήση φαρμάκων, που ως στόχο έχουν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα του ασθενούς. Χρησιμοποιούνται λοιπόν αναλγητικά (κοινά ή οπιούχα), από του στόματος ή τοπικά μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (εάν κι εφόσον δεν έχει αντένδειξη να τα λάβει ο ασθενής/ άρα αυτό θα πρέπει να γίνεται με τη σύμφωνη γνώμη του θεράποντος γιατρού του). Επίσης, συστήνονται ενέσεις υαλουρονικού ή κορτιζόνης μέσα στην πάσχουσα άρθρωση και τέλος κάποια σκευάσματα όπως π.χ. χονδροιτίνη, υαλουρονικό  κ.α. από το στόμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κάθε ασθενής είναι διαφορετικός, με διαφορετικές συννοσηρότητες και η φαρμακευτική αγωγή θα πρέπει να εξατομικεύεται, σύμφωνα με τις συστάσεις του θεράποντος γιατρού του. Καθώς όμως μιλάμε για μια χρόνια, εξελικτική, προοδευτική, εκφυλιστική νόσο, αντιλαμβανόμαστε ότι αν αποτύχει αυτή η διαχείριση, γίνεται χειρουργική αντικατάσταση της πάσχουσας άρθρωσης, η λεγόμενη αρθροπλαστική.

Πώς μπορούμε να την προλάβουμε

Για την πρόληψη της νόσου, σημαντικό ρόλο παίζει η ρύθμιση του σωματικού βάρους, η άσκηση, η αποφυγή φόρτισης/ καταπόνησης (π.χ. αποφυγή σκάλας σε οστεοαρθρίτιδα γόνατος/ισχίου) και η χρήση κατάλληλου υποδήματος.

Σημείωση: Το παρόν κείμενο προορίζεται για γενική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντικαταστήσει την συμβουλή γιατρού ή άλλου αρμόδιου επαγγελματία υγείας.